تنظیم نسل نو هزاره مغل
کتاب شناسنامه احزاب و جریانات سیاسی افغانستان
بخش اول
این جریان «تنظیم نسل نو هزاره مغل» توسط هزاره‌هایی که در عصر عبدالرحمن خان از خانه و دیار خود رانده شده و سرزمینشان به دیگران داده شده و خود در کویته پاکستان به حال آوارگی به سر می‌بردند؛ به وجود آمد. نظر به شرایط، موضع‌گیری تند ناسیونالیستی داشت و برای همین در اوایل انقلاب مورد سرزنش بسیاری از احزاب شیعی قرار گرفت تا اینکه موقعیت خود را در دوره پیروزی تثبیت کرد.
اولیور روا در مورد تأسیس این حزب می‌نویسد: «تنظیم نسل نو هزاره مغل از جمله جریان‌های شیعی است که در کویته و در اواخر دهه ۶۰ در محافل هزاره‌های مهاجر تأسیس شده است».
بخش دوم
جریان تنظیم نسل نو هزاره بین سال‌های ۴۷-۱۳۴۶ با اوج‌گیری گروه‌های ناسیونالیستی مثل افغان ملت و غیره وارد صحنه می‌شود. متأسفانه، روی دو عامل معلوماتی در مورد این جریان به‌صورت درست به دست ما نرسیده، اول اینکه قلمرو فعالیت آن پاکستان بوده و دوم اینکه به‌شدت مورد حملات احزاب و جریانات دیگر واقع گردیده بود، لذا کمتر توانسته است در ایران مطرح گردد.
آقای غرجستانی در کتاب مبارزات هزاره‌ها در بیست سال اخیر افغانستان در مورد تشکیل تنظیم این‌طور سخن‌پراکنی می‌کند:
… البته قبل از آن «تنظیم نسل نو هزاره»، وجود خارجی نداشت که سوابق تقریباً هشت سال یا بیشتر از آن مجلات بنام «ذوالفقار» شهادت تاریخی می‌دهد که بانی آن «غلامعلی حیدری» فرد تعلیم‌دیده است. نخستین‌بار در خانه یعقوب علی انیس که طبع شعری هم دارد کار خود را آغاز می‌کند و متعاقب آن از انجمن «اثنا عشریه» درخواست قطعه زمینی را برای تعلیمات نسل نو می‌کند.
درخواستی پذیرفته می‌شود و به کمک مردم دیوارهای آن بنا می‌گردد و پس از چندی که متعلمین که در آن تحصیل می‌کردند به تعداد سیصد (۳۰۰) نفر می‌رسد که پیامد فرهنگی آن مجله ذوالفقار می‌شود که در این مجله مقاله‌هایی از شیخ علی یاور افتخاری رهبر نهضت و عبدالحسین اخلاقی و غلامحسین رضوانی هم دیده می‌شود که در آن درج است.
همین مجلات حتی در سال‌های ۱۳۵۰ در کابل رسید. من و مبلغ آن را خواندیم زمانی که کودتای ثور به وقوع می‌پیوندد. بنا بر احساس ملی همراه مهاجرین آن زمان کمک‌های قابل قدر کرده‌اند، به عساکر فراری، افراد آواره، جوانمردانه مساعدت نمودند و به همکاری افغانستانی‌ها مثل حاجی غلام رسول و عبدالحسین مقصودی، عبدالصمد اکبری اتحادیه مجاهدین اسلامی افغانستان را در سال ۱۳۵۸ به وجود می‌آورند که سرپرستی اتحادیه را آقای سید حسن فاضل نماینده آیت‌الله خمینی عهده‌دار می‌گردد و رئیس موقتی آن شیخ امان فصیحی می‌شود… .
البته آقای غرجستانی در ادامه مطلب حرف‌های دیگری هم در مورد تنظیم دارد، ازآنجائی‌که متأسفانه روش وی در امر تحقق عدم ذکر منبع و سند انتشاریافته است، از نقل‌قول بیشتر صرف‌نظر شد. در جای دیگر هم مطلب صریح در مورد تنظیم نسل نو هزاره به دست نیاوردیم.
منبع:
- دولت‌آبادی، بصیر احمد. (۱۳۷۱ خورشیدی). شناسنامهٔ احزاب و جریانات سیاسی افغانستان (صفحات ۳۶-۳۷). قم: فرانشر.
- دولت‌آبادی، بصیر احمد. (۱۳۷۱ خورشیدی). شناسنامهٔ احزاب و جریانات سیاسی افغانستان (صفحات ۱۲۵-۱۲۶). قم: فرانشر.
افغانستان، اسلام و نوگرایی سیاسی
«تنظیم نسل نو هزاره مغل که در کویته و در اواخر دههٔ ۶۰، در محافل هزاره‌های مهاجر تأسیس شده است. ای حزب احتمالاً به تشویق مقامات پاکستانی برای مقابله با حمایت کابل از جدایی‌طلبان بلوچ و پاتان (پشتون‌ها) بر پا شده است».
منبع:
- روا، اولیور. (۱۳۶۹ خورشیدی). افغانستان، اسلام و نوگرایی سیاسی (صفحه ۲۲۴). مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی (ترجمهٔ ابوالحسن سروقدمقدم)